Türev ürünler, değeri bir dayanak varlığın değerindeki değişimlere göre değişen ürünlerdir. Dayanak varlık, döviz birimi, emtia, endeks veya faiz oranı olabilir. Kullanımı en yaygın olan türev ürünleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz;
- Forward (Vadeli) İşlemler: Döviz ve emtia üzerine yapılan vadeli alım/satım işlemleridir.
- Opsiyon İşlemleri: Döviz, emtia, hisse endeksi üzerine yapılan, satıcısına yükümlülük, alıcısına hak sağlayan vadel işlemlerdir.
- Vadeli Para Takası (Para Swap) İşlemleri: Yatırım miktarının, işlem vadesi boyunca ilgili spot kur üzerinden farklı bir para birimine çevrildiği, vade sonunda forward kur üzerinden tekrar ilk para birimine dönüştürüldüğü iki bacak içeren vadeli işlemlerdir.
- Faiz Takası (Faiz Swap-IRS) İşlemleri: Belirli bir anapara tutarı üzerinden, farklı yapılardaki veya oranlardaki faiz ödeme yükümlülüklerinin takasına dayalı anlaşma türüdür.
- Anapara Korumalı Yapılandırılmış Türev Ürünler: Bir türev ürünün vadeli mevduat ile birlikte kullanılması sonucu anapara koruması (işlemin vadeden önce kapatılmaması kaydıyla) sağlayan, klasik mevduat ürününden daha fazla getiri sağlamayı hedefleyen ürünlerdir.
Türev ürünler, piyasa hareketlerine karşı riskten korunma sağlamak (hedging) amaçlı kullanılabilir.
Müşteri Kitlesi
Piyasa hareketlerinden faydalanarak kazanç elde etmek isteyen Özel Bankacılık Müşterileri ve piyasa risklerine karşı koruma (hedging) sağlamak isteyen KOBİ, Ticari ve Kurumsal Bankacılık Müşterileri, gerekli ön koşulları sağladıkları takdirde türev işlem yapabilirler.
Türev işlem talepleriniz ile ilgili gerekli ön koşulları öğrenmek için portföy yöneticinizle irtibata geçiniz.
Riskleri
Türev işlemlerde, getiri kadar karşılaşılması muhtemel zarar da miktarı çok yüksek tutarda olabilir. Ayrıca, taraflar işlem başlangıcında sayısal olarak ortaya konulamayan miktarlarda zarara maruz kalabilirler.
Türev Ürün Çeşitleri
Türev Ürünler Listesi
Yatırım Hizmetleri ve Faaliyetleri ile Yan Hizmetlere İlişkin Esaslar Hakkında Tebliğ III-37.1’de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (III-37.1.a) kapsamında İşlem aracılığı veya portföy aracılığı faaliyeti kapsamında yapılan tezgahüstü türev araç işlemlerine ilişkin Türev Ürün Listesi için tıklayınız.
Forward İşlemleri
Forward (Vadeli) İşlemler, işlem tarihinden ileri bir tarihte takası yapılmak üzere, işlem tarihinde belirlenen bir dayanak varlığın alış/satışının, yine işlem tarihinde belirlenen bir fiyat üzerinden yapıldığı vadeli işlemlerdir.
Forward İşlemler’de işleme dahil olan her iki taraf da takas tarihinde ilgili dayanak varlığın alım/satımı konusunda yükümlülüğünü yerine getirmek zorundadır.
Müşteri Kitlesi
Piyasa hareketlerinden faydalanarak kazanç elde etmek isteyen Özel Bankacılık Müşterileri ve piyasa risklerine karşı koruma (hedging) sağlamak isteyen KOBİ, Ticari ve Kurumsal Bankacılık Müşterileri, gerekli ön koşulları sağladıkları takdirde Forward İşlem yapabilirler.
Forward İşlem talepleriniz ile ilgili gerekli ön koşulları öğrenmek ve Forward İşlemler’e konu olabilecek dayanak varlıklar ile ilgili detaylı bilgiyi almak için portföy yönetmeniniz ile irtibata geçiniz.
Avantajları
- İleri bir tarihte yapılması ihtiyacı duyulan döviz alım satım işlemi için kullanılacak kuru işlem tarihinde sabitleme imkanı sağlar.
- Piyasa hareketlerinin getirdiği risklerden korunma (hedging) imkanı sağlar.
Riskleri
- Türev işlemlerde, getiri kadar karşılaşılması muhtemel zarar da miktarı çok yüksek tutarda olabilir.
- Ayrıca, taraflar işlem başlangıcında sayısal olarak ortaya konulamayan miktarlarda zarara maruz kalabilirler.
Opsiyon İşlemleri
Opsiyon İşlemleri, işlem tarihinden ileri bir tarihte takası yapılmak üzere, işlem tarihinde belirlenen bir dayanak varlığın alış/satışının, yine işlem tarihinde belirlenen bir fiyat üzerinden yapıldığı vadeli işlemlerdir.
Opsiyon İşlemleri’nde işleme dahil olan taraflardan opsiyon alıcısı olan taraf ödediği Opsiyon Primi karşılığında ilgili alım/satım işleminin yapılması konusunda bir hak elde ederken, opsiyon satıcısı olan taraf tahsil ettiği Opsiyon Primi karşılığında opsiyonun kullanılması haline ilgili alım/satım işlemini gerçekleştirmek üzere bir yükümlülük üstlenir. Opsiyon alıcısının satın aldığı hakkı kullanmak istemesi halinde opsiyon satıcısı yükümlülüğünü yerine getirmek zorundadır.
Opsiyon İşlemleri, kullanım amaçlarına göre aşağıdaki özellikler kullanılrak farklılaştırılabilir;
- Avrupa/Amerikan Tipi Opsiyonlar: Avrupa Tipi opsiyonlarda opsiyon kullanım hakkı sadece vade gününde geçerli iken, Amerikan Tipi opsiyonlarda hak, vade boyunca kullanılabilir.
- Bariyerli Opsiyonlar: Opsiyon işlemlerin opsiyonu sona erdirecek (knock-out) veya pasif durumda olan opsiyonu aktifleştirecek (knock-in) bariyerler eklenerek farklı stratejiler ve fiyatlamalar oluşturulabilir.
- Dijital Opsiyonlar: İşlem takas tarihinde döviz alım /satım işlemi gerçekleştirilmesi yerine takas tarihinde belirli piyasa koşullarının sağlanması durumunda alıcısına nakit getiri (payout) sağlayan opsiyon işlemleri yapılabilir. Bu opsiyonlarda tek bir kullanım fiyatı herine bant aralıklar hedeflenerek farklı piyasa koşullarından yararlanılabilir.
- Opsiyon Stratejileri: Birden fazla opsiyonun bir arada kullanılması ile farklı piyasa koşullarından faydalanma imkanı sunan opsiyon stratejileri (straddle, strangle, pivot forward, participating forward, butterfly, condor vb.) oluşturulabilir.
Müşteri Kitlesi
Piyasa hareketlerinden faydalanarak kazanç elde etmek isteyen Özel Bankacılık Müşterileri ve piyasa risklerine karşı koruma (hedging) sağlamak isteyen KOBİ, Ticari ve Kurumsal Bankacılık Müşterileri, gerekli ön koşulları sağladıkları takdirde Opsiyon İşlemi yapabilirler.
Opsiyon İşlem talepleriniz ile ilgili gerekli ön koşulları öğrenmek ve Opsiyon İşlemleri’ne konu olabilecek dayanak varlıklar ile ilgili detaylı bilgiyi almak için portföy yönetmeniniz ile irtibata geçiniz.
Avantajları
- İleri bir tarihte yapılması ihtiyacı duyulan döviz alım satım işlemi için kullanılacak kuru işlem tarihinde sabitleme imkanı sağlar. Alıcısına döviz alım/satım işlemini gerçekleştirme veya gerçekleştirmeme hakkını sunar.
- Çok çeşitli piyasa beklentilerine karşılık getiri olanağı sunan stratejiler oluşturulmasına imkan sağlar.
- Piyasa hareketlerinin getirdiği risklerden korunma (hedging) imkanı sağlar.
Riskleri
- Türev işlemlerde, getiri kadar karşılaşılması muhtemel zarar da miktarı çok yüksek tutarda olabilir.
- Ayrıca, taraflar işlem başlangıcında sayısal olarak ortaya konulamayan miktarlarda zarara maruz kalabilirler.
Vadeli Para Takası (PARA SWAP) İşlemleri
Vadeli Para Takası (Para Swap) İşlemleri yatırım miktarının, işlem vadesi boyunca ilgili spot kur üzerinden farklı para birimine çevrildiği, vade sonunda forward kur üzerinden tekrar ilk para birimine dönüştürüldüğü iki bacak içeren vadeli işlemlerdir.Para Swap İşlemleri’nde işleme dahil olan her iki taraf da takas tarihlerinde ilgili dayanak varlığın alım/satımı konusunda yükümlülüğünü yerine getirmek zorundadır.
Müşteri Kitlesi
Piyasa hareketlerinden faydalanarak kazanç elde etmek isteyen Özel Bankacılık Müşterileri ve piyasa risklerine karşı koruma (hedging) sağlamak isteyen KOBİ, Ticari ve Kurumsal Bankacılık Müşterileri, gerekli ön koşulları sağladıkları takdirde Para Swap İşlemi yapabilirler.
Para Swap İşlem talepleriniz ile ilgili gerekli ön koşulları öğrenmek ve Para Swap İşlemleri’ne konu olabilecek dayanak varlıklar ile ilgili detaylı bilgiyi almak için portföy yönetmeniniz ile irtibata geçiniz.
Avantajları
- İleri bir tarihte yapılması ihtiyacı duyulan döviz alım/satmı işlemi için kullanılacak kuru işlem tarihinde sabitleme imkanı sağlar.
- Piyasa hareketlerinin getirdiği risklerden korunma (hedging) imkanı sağlar.
Riskleri
- Türev işlemlerde, getiri kadar karşılaşılması muhtemel zarar da miktarı çok yüksek tutarda olabilir.
- Ayrıca, taraflar işlem başlangıcında sayısal olarak ortaya konulamayan miktarlarda zarara maruz kalabilirler.
Paket Para Swap İşlemleri
Paket Para Swap İşlemleri yatırım miktarının, işlem vadesi boyunca ilgili spot kur üzerinden farklı para birimine çevrildiği, vade boyunca bu para biriminde vadeli mevduat olarak değerlendirildiği ve vade sonunda forward kur üzerinden mevduat faizi ile birlikte tekrar ilk para birimine dönüştürüldüğü iki bacak içeren vadeli işlemlerdir.Para Swap İşlemleri’nde işleme dahil olan her iki taraf da takas tarihlerinde ilgili dayanak varlığın alım/satımı konusunda yükümlülüğünü yerine getirmek zorundadır.
Müşteri Kitlesi
Piyasa hareketlerinden faydalanarak kazanç elde etmek isteyen Özel Bankacılık Müşterileri ve piyasa risklerine karşı koruma (hedging) sağlamak isteyen KOBİ, Ticari ve Kurumsal Bankacılık Müşterileri, gerekli ön koşulları sağladıkları takdirde Para Swap İşlemi yapabilirler.
Para Swap İşlem talepleriniz ile ilgili gerekli ön koşulları öğrenmek ve Para Swap İşlemleri’ne konu olabilecek dayanak varlıklar ile ilgili detaylı bilgiyi almak için portföy yönetmeniniz ile irtibata geçiniz.
Avantajları
- İleri bir tarihte yapılması ihtiyacı duyulan döviz alım/satmı işlemi için kullanılacak kuru işlem tarihinde sabitleme imkanı sağlar.
- Piyasa hareketlerinin getirdiği risklerden korunma (hedging) imkanı sağlar.
Riskleri
- İşlemin erken kapatılması halinde anaparada kayıplar yaşanabilir.
- Türev işlemlerde, getiri kadar karşılaşılması muhtemel zarar da miktarı çok yüksek tutarda olabilir.
- Ayrıca, taraflar işlem başlangıcında sayısal olarak ortaya konulamayan miktarlarda zarara maruz kalabilirler.
Faiz Takası (FAİZ SWAP-IRS) İşlemleri
Faiz Swap İşlemleri belirli bir anapara tutarı üzerinden, farklı yapılardaki veya oranlardaki faiz ödeme yükümlülüklerinin takasına dayalı anlaşma türüdür.
Müşteri Kitlesi
Piyasa risklerine karşı koruma (hedging) sağlamak isteyen KOBİ, Ticari ve Kurumsal Bankacılık Müşterileri, gerekli ön koşulları sağladıkları takdirde Faiz Swap İşlemi yapabilirler.
Faiz Swap İşlem talepleriniz ile ilgili gerekli ön koşulları öğrenmek ve Faiz Swap İşlemleri’ne konu olabilecek dayanak varlıklar ile ilgili detaylı bilgiyi almak için portföy yönetmeniniz ile irtibata geçiniz.
Avantajları
- Piyasa hareketlerinin getirdiği risklerden korunma (hedging) imkanı sağlar.
Riskleri
- Türev işlemlerde, getiri kadar karşılaşılması muhtemel zarar da miktarı çok yüksek tutarda olabilir.
- Ayrıca, taraflar işlem başlangıcında sayısal olarak ortaya konulamayan miktarlarda zarara maruz kalabilirler.
Anapara Korumalı Yapılandırılmış Türev Ürünler
Anapara Korumalı Yapılandırılmış Türev Ürünler, bir türev ürünün vadeli mevduat ile birlikte kullanılması sonucu anapara koruması (işlemin vadeden önce kapatılmaması kaydıyla) sağlayan, klasik mevduat ürününden daha fazla getiri sağlamayı hedefleyen ürünlerdir.
Müşteri Kitlesi
Piyasa hareketlerinden faydalanarak kazanç elde etmek isteyen Özel Bankacılık Müşterileri ve piyasa risklerine karşı koruma (hedging) sağlamak isteyen KOBİ, Ticari ve Kurumsal Bankacılık Müşterileri, gerekli ön koşulları sağladıkları takdirde Yapılandırılmış Türev İşlemler yapabilirler.
İşlem talepleriniz ile ilgili gerekli ön koşulları öğrenmek ve işlemler konu olabilecek dayanak varlıklar ile ilgili detaylı bilgiyi almak için portföy yönetmeniniz ile irtibata geçiniz.
Avantajları
- İşlemin erken kapatılmaması koşulu ile anapara ve getiri koruması sağlar. İşlem vadesinde elde edilecek brüt getiri oranı işlem tarihinde bellidir ve risk altında değildir.
- Piyasa hareketlerinin getirdiği risklerden korunma (hedging) imkanı sağlar.
Riskleri
- İşlem sonunda hedeflenen ürün getirisine hak kazanılacak piyasa şartlarının oluşmaması durumunda yatırımcı, klasik mevduat ürününden elde edeceği getiriyi elde edemeyebilir.
- Ayrıca, taraflar işlem başlangıcında sayısal olarak ortaya konulamayan miktarlarda zarara maruz kalabilirler.
