YENİ BİR PANDEMİ Mİ GELİYOR: M ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ NEDİR?

D

ünya hâlâ pandeminin ardından yaralarını sarmaya çalışırken yeni bir tehdit konuşulur oldu: M çiçeği virüsü (mpox). Öncelikle Sağlık Bakanlığı’nın yaptığı açıklamaya göre Türkiye’de 2024’te mpox vakasına rastlanmadığ

Bu virüs ilk defa 1958 yılında Danimarka’da araştırma için tutulan maymunlarda keşfedildi. Bunun ardından insanda görülen ilk mpox vakası 1970 yılında Demokratik Kongo Cumhuriyeti’nde kayda geçti. 1980’de dünya çapında aşılanmanın ardından çiçek hastalığının ortadan kalkmasıyla zaman zaman orta, doğu ve batı Afrika’da vakalar ortaya çıktı. Dünya Sağlık Örgütü’ne (DSÖ) göre özellikle 2005 yılından bu yana Kongo’da her yıl binlerce vaka rapor edildi. Ancak belli bir seyir gösteren virüs Mayıs 2022’de aniden yeniden ortaya çıktı ve hızla Avrupa, Amerika ve ardından altı DSÖ bölgesinin tamamına yayıldı.

Yeniden ortaya çıkışının ardından Kongo’da görülen vakalardaki ölümlerde artış yaşanmaya başladığı rapor edildi. Buna göre ülkenin bazı bölgelerinde klad I’in klad Ib adı verilen yeni bir varyantının kişiden kişiye bulaştığı tespit edildi. Bu varyantın 2024 ortalarından itibaren başka ülkelerde de görüldüğü rapor edilmeye başlandı. DSÖ kayıtlarında Ocak 2022 - Ağustos 2024 tarihleri arasında 120’den fazla ülkede mpox virüsü rapor edildiği bilgisi var. Aynı zamanda laboratuvar tarafından doğrulanan 100 binden fazla vaka bildirimi yapıldığı ve bu vakalar arasında 220’den fazla ölüm gerçekleştiği de biliniyor.

DSÖ Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus, Ağustos ayının ilk haftası mpox virüsü salgınlarının uluslararası endişe kaynağı olup olmadığı konusunda tavsiye almak üzere toplantı çağrısında bulundu. Hemen ertesi hafta Afrika Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi (Africa CDC) halk sağlığı açısından acil durum ilan etti. Tedros, eski adı Twitter olan sosyal medya platformu X’te yayımladığı yazıda, “Acil Durum Komitesi’nin bana verdiği tavsiye ile dün bölgesel güvenlik açısından bir halk sağlığı acil durumu ilan eden Africa CDC’nin tavsiyesi aynı doğrultudadır” dedi. Öncelikli vaka çalışmalarının hızlandırıldığının altını çizen Tedros gözetim, hazırlık ve müdahale faaliyetlerini desteklemek için başlangıçta 15 milyon dolar gerektiren bölgesel bir müdahale planı geliştirdiklerini bildirdi. DSÖ’nün acil müdahale fonundan karşılanan plan için önümüzdeki günlerde destek çağrısı da bekleniyor.

M çiçeği virüsü bir tehdit olmaya devam ederken bilinmesi gereken şeylerden biri de aşısının mevcut olduğu. DSÖ’nün yayımladığı bilgilere göre hastalığın yaygın belirtileri arasında ateş, baş ağrısı, kas ağrıları, sırt ağrısı, düşük enerji ve şişmiş lenf düğümleri eşliğinde 2-4 hafta sürebilen deri döküntüsü veya mukozal lezyonlar yer alıyor.

Mpox virüsü insandan insana yakın temas yoluyla yayılıyor. Küresel olarak en yaygın bildirilen bulaşma şekli ise cinsel temas. Ayrıca mpox olan biriyle yüz yüze gelindiğinde de bulaşabildiği belirtiliyor (örneğin, bulaşıcı solunum partikülleri oluşturabilecek şekilde birbirlerine yakın konuşmak veya nefes almak). Genel bilgilerin yanı sıra M çiçeği virüsünün farklı ortam ve koşullar altında nasıl yayıldığı konusunda araştırmalar devam ediyor.

Kaynak: Dünya Sağlık Örgütü