21. YÜZYILIN EN İYİ 100 KİTABI

N

ew York Times’ın hazırladığı “21. Yüzyılın En İyi 100 Kitabı” listesi edebiyat dünyasında büyük yankı uyandırdı. Bu liste roman ve kurgu dışı yazarları, şairler ve kitap eleştirmenlerinden oluşan 503 kişilik bir jüriyle hazırlandı. Liste edebiyatseverlere geniş bir perspektif sunarak son yirmi yılın en etkileyici ve kalıcı eserlerini tanıtmayı amaçlıyor. Farklı ülke ve kültürlerden yazarların bu listede buluşması aynı zamanda edebiyatın bir aradalığına da gönderme yapıyor. New York Times’ın yorumlarıyla listenin ilk beşine yakından bakalım.

Benim Olağanüstü Akıllı Arkadaşım - Elena Ferrante

Ferrante’nin dört kitaplık sürükleyici Napoli romanları serisinin ilk cildi, okuyucuları İtalya’nın Napoli kentinde yoksul ve şiddet dolu bir mahallede büyüyen iki kızla tanıştırdı: çalışkan, itaatkâr Elena ve keskin zekâsına rağmen ailesinin yetersiz imkânları tarafından görünüşte kısıtlanan karizmatik, vahşi arkadaşı Lila. Bu noktadan sonra kitap (serinin tamamında olduğu gibi) sanat ve politika, sınıf ve toplumsal cinsiyet, felsefe ve kader hakkındaki fikirleri kapsayarak, karmaşık yetişkinlere dönüşen Elena ve Lila arasındaki çatışmalı ve rekabetçi arkadaşlığa odaklanarak genişliyor. Hikâyenin, yazarın hayatını ne kadar yakından takip ettiğini söylemek imkânsız –Ferrante takma bir isimle yazıyor– ama önemli değil: Benim Olağanüstü Akıllı Arkadaşım, 21. yüzyıl edebiyatını domine eden bir kategori olan otokurmacanın önde gelen örneklerinden biri olarak karşımıza çıkıyor. Bu tavizsiz ve unutulmaz romanı okumak, çakıl taşları üzerinde bisiklet sürmek gibi: Aynı anda hem cesur hem kaygan hem de sinir bozucu.

The Warmth of Other Suns - Isabel Wilkerson

Wilkerson’ın 1915’ten 1970’e kadar siyahi Amerikalıların güneyden kuzeye ve batıya büyük göçünü detaylandıran samimi, heyecan verici, titizlikle araştırılmış ve mitleri yıkan kitabı, yakın hafızadaki en hayati ve okunmaya değer tarih çalışmasıdır. Yazar, bu göçün 20. yüzyılın belki de en az haber yapılan hikâyesi olacağını yazıyor: “Çok büyüktü. Lidersizdi. O kadar uzun bir zaman diliminde binlerce akıntı boyunca ilerledi ki devam ederken basının yakalaması gerçekten zor oldu.” Wilkerson, bireysel kadın ve erkek hikâyelerindeki büyük resmi ustalıkla kavrayıp büyük bir edebi incelikle harmanlıyor. The Warmth of Other Suns bir roman gibi okunuyor ve okuyucuyu bir lokomotif gibi sürüklüyor.
–Dwight Garner

Kurtlar Hanedanı - Hilary Mantel

Geçmişi yıldızları gördüğümüz gibi görürüz, loş, bulanık bir atmosfer perdesinin arkasından… Ama Mantel yörüngesel bir teleskop gibiydi: Tarihi soğuk, sert ve mutlak bir netlikle görüyordu. Kurtlar Hanedanı’nda, Thomas Cromwell gibi tarihi bir şahsiyeti ele aldı ve onun ne kadar canlı, acımasız, kör noktaları olan, hafızası zayıf, görkemli bir insan olduğunu gördü. Sonra da onu bir mercek gibi kullanarak bize yaşadığı çağı, güç, para, aşk ve ihtiyaçtan oluşan muazzam, karmaşık örümcek ağını gösterdi. Ta ki örümcek onu ele geçirene kadar.
–Lev Grossman

Malum Dünya - Edward P. Jones

Henry Townsend adında siyahi bir çiftçi, ayakkabı ustası ve eski bir köleyi konu alan bu roman, insancıl bir destan ve kurnaz Amerikan hikâye anlatıcılığının şaşırtıcı bir başarısıdır. Antebellum döneminde Virginia’da geçen romanda ortam –siyaset, ruh halleri, görgü kuralları– keskin ve yoğun bir şekilde yansıtılmış. Henry kendi köleleriyle birlikte bir plantasyonun sahibi olduğunda, ahlaki kumlar okuyucunun ayaklarının altında kayar. Keder üstüne keder eklenir… Ancak burada da parlayan bir insanlıkla birlikte mizah organik olarak ortaya çıkıyor. Jones kendine güvenen bir hikâye anlatıcısı ve Malum Dünya’da bu güven okuru büyülüyor. Bu, çevik bir şekilde hareket eden ve okuyucuyla uzun süre birlikte kalan büyük bir roman.
–Dwight Garner

Düzeltmeler - Jonathan Franzen

Franzen’ın ruh sağlığı, kişisel gelişim ve anlık tatmin konularına hicivle yaklaştığı bu komik aile parçalanması romanı, milenyumun başında yayımlandığında olduğu gibi bugün de son derece eğlenceli. Üç yetişkin çocuğunu, babalarının belki de kutlayabileceği son Noel gününde eve getirmeye kararlı Enid Lambert adında Ortabatılı bir başhemşire hakkında olan hikâye, yuppie aşırılığından yemek kültürüne ve Doğu Avrupa’nın komünizmin çöküşünden sonra dizginlenemeyen ekonomisine kadar her şeye değiniyor. Roman karakterden karaktere ustalıkla atlıyor ve okurun sempatisi de onunla birlikte yükseliyor. İnsani zaaflara karşı bu kadar tetikte olan bir romanda, Franzen’ın tüm karakterlere duyduğu gerçek sevginin parlaması onun haklı gururudur.

74’ünün Türkçeye çevrildiği listenin tam sıralaması:

1 Benim Olağanüstü Akıllı Arkadaşım, Elena Ferrante, Çeviren: Eren Yücesan Cendey, Everest Yayınları
2 The Warmth of Other Suns, Isabel Wilkerson
3 Kurtlar Hanedanı, Hilary Mantel, Çeviren: Beril Tüccarcıbaşı Uğur, Alfa Yayıncılık
4 Malum Dünya, Edward P. Jones, Çeviren: Murat Sağlam, İnkılâp Kitabevi
5 Düzeltmeler, Jonathan Franzen, Çeviren: Füsun Doruker, Sel Yayıncılık
6 2666, Roberto Bolano, Çeviren: Zeynep Heyzen Ateş, Can Yayınları
7 Yeraltı Demiryolu, Colson Whitehead, Çeviren: Begüm Kovulmaz, Siren Yayınları
8 Austerlitz, W.G. Sebald, Çeviren: Gülfer Tunalı, Can Yayınları
9 Beni Asla Bırakma, Kazuo Ishiguro, Çeviren: Mine Haydaroğlu, Yapı Kredi Yayınları
10 Gilead, Marilynne Robinson, Çeviren: Gökçen Kara, Kryhos Yayınları
11 Oscar Wao’nun Tuhaf Kısa Yaşamı, Junot Díaz, Çeviren: Püren Özgören, İthaki Yayınları
12 O Yılın Büyüsü, Joan Didion, Çeviren: Burcu Tümer Unan, Arkadaş Yayınevi
13 Yol, Cormac McCarthy, Çeviren: Sevin Okyay, İthaki Yayınları
14 Çerçeve, Rachel Cusk, Çeviren: Lale Akalın, Yapı Kredi Yayınları
15 Paçinko, Min Jin Lee, Çeviren: Kübra Tekneci, Epsilon Yayınları
16 Kavalier ve Clay’in Akıl Almaz Maceraları, Michael Chabon, Çeviren: Mehmet Harmancı, Everest Yayınları
17 Seri Sonu, Paul Beatty, Çeviren: Fuat Sevimay, Hep Kitap
18 Arafta, George Saunders, Çeviren: Niran Elçi, DeliDolu
19 Hiçbir Şey Söyleme, Patrick Radden Keefe, Çeviren: Sonay Doyğun, Yakamoz Yayıncılık
20 Erasure, Percival Everett
21 Evicted, Matthew Desmond
22 Sonsuz Güzelliklerin Ardında, Katherine Boo, Çeviren: Didem Avcı, Sonsuz Kitap
23 Nefret, Arkadaşlık, Flört, Aşk, Evlilik, Alice Munro, Çeviren: Roza Hakmen, Can Yayınları
24 Her Şeyin Hikayesi, Richard Powers, Çeviren: Kıvanç Güney, İthaki Yayınları
25 Random Family, Adrian Nicole LeBlanc
26 Kefaret, Ian McEwan, Çeviren: Püren Özgören, Yapı Kredi Yayınları
27 Amerikana, Chimamanda Ngozi Adichie, Çeviren: Zeynep Çiftçi Kanburoğlu, Doğan Kitap
28 Bulut Atlası, David Mitchell, Çeviren: Bilge Nur Gündüz, Doğan Kitap
29 Son Samuray, Helen DeWitt, Çeviren: Volkan Yalçıntoklu, İthaki Yayınları
30 Söyle Hayalet Şarkını Söyle, Jesmyn Ward, Çeviren: Begüm Kovulmaz, Doğan Kitap
31 İnci Gibi Dişler, Zadie Smith, Çeviren: Mefkure Bayatlı, Everest Yayınları
32 The Line of Beauty, Alan Hollinghurst
33 Salvage the Bones, Jesmyn Ward
34 Citizen, Claudia Rankine
35 Cenaze Evi Şenlik Evi, Alison Bechdel, Çeviren: Barış Gümüşbaş, Bilgesu Yayıncılık
36 Dünyayla Benim Aramda, Ta-Nehisi Coates, Çeviren: Pınar Umman, Monokl
37 Seneler, Annie Ernaux, Çeviren: Siren İdemen, Can Yayınları
38 Vahşi Hafiyeler, Roberto Bolano, Çeviren: Peral Bayaz, Can Yayınları
39 A Visit From the Goon Squad, Jennifer Egan
40 Atmacanın A’sı, Helen Macdonald, Çeviren: Kıvanç Güney, Monokl
41 Böyle Küçük Şeyler, Claire Keegan, Çeviren: Umay Öze, Jaguar Kitap
42 Yedi Cinayetin Kısa Tarihçesi, Marlon James, Çeviren: Hasan Can Utku, Pegasus Yayınları
43 Savaş Sonrası-1945 Sonrası Avrupa Tarihi, Tony Judt, Çeviren: Dilek Şendil, Yapı Kredi Yayınları
44 Beşinci Mevsim, N.K. Jemisin, Çeviren: Bige Turan, DEX
45 Argonautlar, Maggie Nelson, Çeviren: Selin Siral, Kolektif Kitap
46 Saka Kuşu, Donna Tartt, Çeviren: Merve Sevtap Ilgın, Pegasus Yayınları
47 Merhamet, Toni Morrison, Çeviren: Zeynep Heyzen Ateş, Sel Yayıncılık
48 Persepolis, Marjane Satrapi, Çeviren: Elif Çelik, Panama Yayıncılık
49 Vejetaryen, Han Kang, Çeviren: Göksel Türközü, April Yayıncılık
50 Trust, Hernan Diaz
51 Hayat, Sil Baştan, Kate Atkinson, Çeviren: Duygu Akın, Yapı Kredi Yayınları
52 Tren Düşleri, Denis Johnson, Çeviren: Çiğdem Erkal, Holden Kitap
53 Firar, Alice Munro, Roza Hakmen, Can Yayınları
54 Aralığın Onu, George Saunders, Çeviren: Niran Elçi, DeliDolu
55 The Looming Tower, Lawrence Wright
56 Alev Püskürtenler, Rachel Kushner, Çeviren: Suat Ertüzün, Can Yayınları
57 Nickel and Dimed, Barbara Ehrenreich
58 Stay True, Hua Hsu
59 Middlesex, Jeffrey Eugenides, Çeviren: Solmaz Kamuran, Domingo Yayınevi
60 Heavy, Kiese Laymon
61 Demon Copperhead, Barbara Kingsolver
62 22:04, Ben Lerner, Çeviren: Hakan Toker, Yapı Kredi Yayınları
63 Veronica, Mary Gaitskill
64 The Great Believers, Rebecca Makkai
65 Amerika’ya Tuzak, Philip Roth, Çeviren: Merve Sevtap Ilgın, Monokl
66 Biz Hayvanlar, Justin Torres, Çeviren: Lâle Akalın, Doğan Kitap
67 Armut Dibine Düşmeyince, Andrew Solomon, Çeviren: Nurettin Elhüseyni, Yapı Kredi Yayınları
68 Dost, Sigrid Nunez, Çeviren: Ayça Sabuncuoğlu, Kafka Kitap
69 The New Jim Crow, Michelle Alexander
70 All Aunt Hagar’s Children, Edward P. Jones
71 Kopenhag Üçlemesi (Çocukluk, Gençlik, Bağımlılık), Tove Ditlevsen, Çeviren: Leyla Tamer, Monokl
72 İkinci El Zaman, Svetlana Aleksiyeviç, Çeviren: Sabri Gürses, Kafka Kitap
73 The Passage of Power, Robert Caro
74 Olive Kitteridge, Elizabeth Strout, Çeviren: Merve Sevtap Ilgın, İthaki Yayınları
75 Batı Çıkışı, Mohsin Hamid, Çeviren: Özgür Atılım Turan, Pegasus Yayınları
76 Yarın Ve Yarın Ve Yarın, Gabrielle Zevin, Çeviren: Esra Even, April Yayıncılık
77 Bir Amerikan Evliliği, Tayari Jones, Çeviren: Hülya Key, Eksik Parça 78 Septology, Jon Fosse
79 Temizlikçi Kadınlar İçin El Kitabı, Lucia Berlin, Çeviren: Aylin Ülçer, Siren Yayınları
80 Kayıp Kızın Hikâyesi, Elena Ferrante, Çeviren: Eren Yücesan Cendey, Everest Yayınları
81 Pulphead, John Jeremiah Sullivan
82 Hurricane Season, Fernanda Melchor
83 Arsız Yeşillik, Benjamín Labatut, Çeviren: Saliha Nilüfer, Can Yayınları
84 Tüm Hastalıkların Şahı, Siddhartha Mukherjee, Çeviren: Zeynep Arık Tozar, Domingo Yayınevi
85 Pastoralya, George Saunders, Çeviren: Niran Elçi, DeliDolu
86 Frederick Douglass, David W. Blight
87 Detransition, Baby, Torrey Peters
88 The Collected Stories of Lydia Davis
89 Dönüş, Hisham Matar, Çeviren: Yasemin Çongar, Siren Yayınları
90 Sempatizan, Viet Thanh Nguyen, Çeviren: Duygu Akın, Kafka Kitap
91 İnsan Lekesi, Philip Roth, Çeviren: Suzan Aral Akçora, Yapı Kredi Yayınları
92 Sen Gittin Gideli, Elena Ferrante, Çeviren: Meryem Mine Çilingiroğlu, Everest Yayınları
93 İstasyon On Bir, Emily St. John Mandel, Çeviren: Ferhan Ertürk, Pegasus Yayınları
94 Güzelliğe Dair, Zadie Smith, Çeviren: Berna Kılınçer, Everest Yayınları
95 Ölüleri Getirin, Hilary Mantel, Çeviren: Elif Nihan Akbaş, Alfa Kitap
96 Wayward Lives, Beautiful Experiments, Saidiya Hartman
97 Men We Reaped, Jesmyn Ward
98 Bel Canto, Ann Patchett, Çeviren: Dilek Şendil, Can Yayınları
99 İkisi Birden, Ali Smith, Çeviren: Işılar Kür, Everest Yayınları
100 Tree of Smoke, Denis Johnson