YILIN KELİMESİ: GOBLİN MODU

O

xford Sözlüğü yaklaşık 150 yıldır hayatımızda. Kelimeye ve meale âşık olan herkesin bileceği gibi, o bir fenomen. 2004 yılından beriyse hayatımızda varlığını başka türlü sürdürüyor: bize yılın kelimesini hediye ederek. Dil organik bir varlık. Toplumlar varlığını sürdürdükçe kavramlar çoğaldıkça yeni tanımlar ve isimler de giriyor hayatımıza. İşte Oxford Sözlüğü on iki ayı değerlendirerek çağın ruhunu yakalayan, o yıl insanlığı meşgul eden, kültürel öneme sahip ve kalıcı olma potansiyeli yüksek kelimeyi seçiyor. Çoğumuzun dikkatini ilk defa 2013 yılında selfie’yi yılın kelimesi seçtiğinde çekmişti. Karbon ayak izi, Sudoku gibi kelimeler de kendini gösterdi elbette. 2015 yılında ise kahkahalarla gülme emojisi seçildi. Bu aslında dijital dünyaya dikkat çekmek içindi. Ardından aynı yıl için adblocker, Brexit, darkweb’in de içinde olduğu uzunca bir liste hazırladı.

Yakın zamanda en çok ses getirenlerden biriyse Post-Truth (hakikat sonrası) oldu. Birleşik Krallık’ta süren referandumlar ve ABD’deki başkanlık seçimleri bu kelimenin kullanımını hatırı sayılır şekilde artırmış ve onu kılavuzlarımıza eklememize neden olmuştu. Oxford Sözlüğü editörleri bu yıl yeni bir şey denemeye karar verdi ve seçilen sözcükleri kamuoyu oylamasına sundu. İki hafta içinde 300 binden fazla kişinin oy kullandığı seçimde 2022 yılının sözcüğü, “Goblin modu” oldu. Goblin modu, pandeminin getirdiği karantinaların ardından normal yaşama dönme fikrini reddedenlere verilen bir isim. Geçtiğimiz üç yılda hepimiz zaman zaman “normal”in ne olduğuna dair sorulara boğmuşuzdur kendimizi. Normaller, yeni normaller derken pandemiden öncesinde sıradan olan çoğu şeyi bazen sorgulamak bazen de sıkıca sarılmak olabilir bu hissiyat. Oxford Languages Başkanı Casper Grathwohl, kelime dağarcığımızın kim olduğumuzu ve çevremizde neler olup bittiğinin önemini vurguladığını söylüyor. Ona göre geçtiğimiz yıla baktığımızda Goblin modu bir noktada hepimizin hissettiği bir durum. Goblin modu yalnızca gerçek hayatı değil tüm dünyada çığ gibi büyüyen fenomen çılgınlığını da temsil ediyor. Her geçen gün daha fazla büyüyen sosyal medya fenomenlerine ve onların ulaşılmaz görülen hayatlarına bir isyan hali. Burada da yine “normallik” durumu söz konusu. İnsanlar artık sosyal medyada yaratılan -Grathwohl’un deyimiyle- küratörlüğünü yaptığı benliklerimizin gerçek olmadığını algılama döneminde. Oylamanın en ilginç yanlarından biriyse Metaverse’ün ikinci sırada kalması oldu. Metaverse her ne kadar bir yılda hayatımızın içine bomba hızıyla düşmüş olsa da, belli ki “normal” ve “normal olmayan” hayatlar arasındaki mesele insanlık için daha mühim. Bu yüzden görünen o ki artık sözlüğümüze giren bu kelimeyi daha çok kullanacağız.