BU KARTLAR MİLYON DOLAR DEĞERİNDE

T

opps 1952 Mickey Mantle PSA 9 beyzbol kartı, geçtiğimiz günlerde 5,2 milyon dolara satılarak tüm zamanların en pahalı spor kartı oldu. Mantle kartı, sokak giyim markası Dope'un da sahibi olan girişimci ve aktör Rob Gough tarafından satın alındı. Kart, 2018'de eski NFL yan hakemi Evan Mathis tarafından 2,88 milyon dolara satılmıştı. 1916 Sporting News Babe Ruth çaylak kartı, birkaç yüksek kaliteli Michael Jordan çaylak kartı ve daha fazlasını içeren bir koleksiyonu bulunan Rob Gough, “Çocukluğumda hep bir tanesine sahip olmayı hayal etmiştim, Mantle kartınınsa oldukça düşük fiyatlı olduğunu düşünüyorum” dedi. Peki, 5,2 milyon dolar Gough’a göre neden düşük bir fiyat? Şöyle açıklayalım: 1952 Topps kartları, şirketin ürettiği ilk yıllık set olması açısından oldukça değerli. Ayrıca 1960 yılında aşırı üretim nedeniyle binlerce kart Hudson Nehri’ne atılmış ve Mickey Mantle kartı, geriye kalan toplam 6 karttan bir tanesi. Topps Mantle kartının PSA (Professional Sports Authenticator) derecesinin 10 üzerinden 9 olması da değerine değer katıyor.

Beyzbol kartlarının tarihçesi

Günümüzde milyon dolarlık bir değere sahip büyük bir endüstriye dönüşen kart koleksiyonculuğunun temelleri aslında 19. yüzyılın sonlarında, tütün üreticilerin ürünlerini korumak ve pazarlamak amacıyla beyzbol kartlarını yaratmasıyla atıldı. Ancak bu tarihten sonra geçen 100 küsur yıl, kartların piyasasını 200 milyon dolarlık bir endüstriye dönüştürdü. Talebin en yoğun olduğu 1990’lı yıllarda beyzbol kartı pazarının değeri yıllık 1,2 milyar dolara ulaştı fakat bu yıllarda elde edilen fahiş kârlar, daha sonraları bu hobinin çöküşüne neden oldu. Sektörün değeri 2000’li yılların sonlarında 400 milyona, şimdilerde ise 200 milyon dolara düştü. Ancak bazı kartların değeri hiç düşmedi. Aksine çılgınlık boyutunda arttı.

Amerikan İç Savaşı öncesi ve sonrasındaki dönemde beyzbol, Amerika Birleşik Devletleri’nde giderek popüler bir spor hâline geldi. 1840-1867 yılları arasındaki bu dönemde ilkel basım teknikleri ile bazı beyzbol temalı, resimli kartlar basıldı fakat nadir bulunan bu kartlar, ticari bir değer kazanmadı.

1860’ların sonlarında Peck & Snyder adında bir spor malzemeleri şirketi beyzbol kartlarını bastı ve ürünlerinin reklamı olarak kullandı. Kartın bir tarafında ünlü bir beyzbol takımı, arka tarafında ise ürünlerinin reklamı bulunuyordu. Bu kartlar ticari amaçlarla kullanıldığından, ilk modern beyzbol kartları olarak kabul ediliyor.

1870-1890 yılları arasında bu tür ticari kartlar, reklam malzemesi olarak yoğun şekilde kullanıldı. Beyzbol kartları ise bu ticari kartların sadece bir kısmını oluşturuyordu. Bu dönemde çeşitli temaları olan birçok reklam kartı basıldı ve aynı dönemde, bu kartların toplanarak bir albüm şeklinde deftere yapıştırılması popüler bir hobi hâline gelmeye başladı.

1880’lerin ortalarından itibaren sigara üreticileri, müşteri kitlesi olan erkekler arasında oldukça popüler hâle gelen beyzbol ve beyzbol kartlarını reklam amaçlı kullanmaya başladı. Basılan kartlar hem sigara paketini sertleştirmek için kullanılıyor hem de bir yüzünde beyzbolcu resmi, diğer yüzünde sigara reklamı yayınlanıyordu. Durum öyle bir hâl almıştı ki, artık çocuklar sigara satan dükkânların önünde, atılacak beyzbol kartlarını toplamak için bekliyordu.

Sakız ve şekerciler de pazara giriyor

Sigara şirketlerinin kart basımı II. Dünya Savaşı’na kadar sürdü fakat savaş yıllarında kâğıt bulma konusunda zorluk yaşandığı için şirketler kart basımından vazgeçti.

Savaş sonrası dönemde ise sakız ve şeker üreticileri, reklam için beyzbol kartlarını kullanmaya başladı ve The Topps Candy and Gum Company (TCGC) kart pazarının öncüsü oldu. Neredeyse 30 yıllık bir tekelleşmeden sonra 1975 yılında Fleer Gum Company bu tekelleşmenin önüne geçti ve 1980’da yıllarda Topps Fleer ve Donruss gibi şirketler de pazar payı için yarışmaya başladı…

Günümüze dek değerini bir şekilde koruyarak gelen kart koleksiyonculuğunu gelecekte neler bekliyor, hep birlikte göreceğiz…